การฉายแสงรักษามะเร็งสมอง: ผลข้างเคียงและการดูแลตัวเอง

การรักษาด้วยการฉายแสง (Radiation Therapy) เป็นทางเลือกที่สำคัญสำหรับผู้ป่วยที่มีมะเร็งสมอง อย่างไรก็ตาม การฉายแสงก็สามารถทำให้เกิดผลข้างเคียงหลายประเภท ซึ่งสามารถแบ่งออกเป็นผลข้างเคียงเฉียบพลันและผลข้างเคียงระยะยาว ในบทความนี้ เราจะมาคุยถึงผลข้างเคียงเหล่านี้และวิธีการดูแลตัวเองหลังการรักษา

ผลข้างเคียงเฉียบพลัน

ผลข้างเคียงที่เกิดขึ้นระหว่างหรือหลังการฉายรังสีในช่วง 3 เดือนแรก มักจะเกิดขึ้นเฉพาะบริเวณที่ได้รับการฉายรังสี นี่คือผลข้างเคียงที่พบบ่อย:

• การร่วงของเส้นผม: หากการฉายรังสีบริเวณศีรษะ, เส้นผมอาจร่วง แต่สามารถเติบโตใหม่ได้หลังจากหยุดการฉาย. – อาการอ่อนเพลีย: มักเกิดจากการทานอาหารได้น้อยลงหรือการเดินทางมาฉายรังสีทุกวัน. – อาการภายในช่องปาก: รวมถึงเจ็บคอ, เยื่อบุช่องปากอักเสบ, หรือแผ่นฝ้าขาวในปาก หากการฉายรังสีเกิดขึ้นใกล้เคียงกับช่องปาก. – อาการทางเดินอาหาร: ประกอบด้วยคลื่นไส้, อาเจียน, และเบื่ออาหาร ถ้าการฉายรังสีเกิดขึ้นในบริเวณหลอดอาหารหรือกระเพาะอาหาร. – อาการท้องผูกหรือท้องเสีย: พบบ่อยเมื่อการฉายรังสีเกิดขึ้นในบริเวณลำไส้และทวารหนัก.

การดูแลตัวเองหลังการฉายรังสี

การดูแลตัวเองหลังการฉายรังสีสามารถช่วยลดผลข้างเคียงและทำให้สบายตัวขึ้น ด้านล่างนี้คือตัวอย่างคำแนะนำ:

• ดื่มน้ำให้มาก: เพื่อใหช่องปากชุ่มชื้น ลดความเหนียวของเสมหะในลำคอ. – หลีกเลี่ยงอาหารร้อน เปรี้ยว เผ็ด: โดยเฉพาะหากมีอาการเจ็บคอหรืออักเสบในปาก. – รักษาความสะอาดในช่องปาก: ควรบ้วนปากบ่อยๆ ด้วยน้ำสะอาดหรือน้ำเกลือ. – ปรับเรื่องมื้ออาหาร: ทานของว่างมื้อเล็กแทนการทานอาหารมื้อใหญ่ และรับประทานอาหารอย่างช้าๆ. – ดูแลผิวหนัง: หลีกเลี่ยงแสงแดดที่บริเวณฉายรังสี, ห้ามถู แกะ เกาบริเวณที่ฉาย, และหลีกเลี่ยงการใช้เครื่องสำอางค์หรือโลชั่นที่บริเวณนั้น.

ผลข้างเคียงระยะยาว

ผลข้างเคียงระยะยาวอาจเกิดขึ้นในบางกรณี หลังการฉายรังสี 3 เดือนขึ้นไป อาจพบภาวะแทรกซ้อนทางระบบประสาทแบบไม่รุนแรง เช่น:

• ง่วงเหงาหาวนอน: บางคนอาจรู้สึกหงุดหงิดหรือหลงลืม ซึ่งเกิดจากเทคนิคการฉายรังสีบางประเภท เช่น SRS, SRT ที่ใช้รังสีปริมาณสูง.

สรุป

การฉายแสงรักษามะเร็งสมองมีผลข้างเคียงที่หลากหลาย อย่างไรก็ตาม ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีและเทคนิคการรักษาในปัจจุบัน ทำให้สามารถลดผลข้างเคียงเหล่านี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ การดูแลตัวเองหลังการรักษาจึงเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยให้ผู้ป่วยฟื้นตัวได้ดีขึ้น และมีคุณภาพชีวิตที่ดีในระยะยาว.